SULTAN ÜÇÜNCÜ MEHMED HAN (9.6.2003 Türkiye)

Osmanlı padişahlarının on üçüncüsüdür. Sultan Üçüncü Murad Han'ın oğludur. 1566’da Manisa’da doğdu. Annesi, Korfu Adası valisinin kızı Safiyye Valide Sultan'dır. Adını büyük dedesi Kanunî, Zigetvar Seferi yolundayken koymuştu. Şehzadeliğinde yüksek din, fen, idarî ve askerî ilimleri, kıymetli âlimlerden öğrenerek yetiştirildi. Tahta çıkana kadar 11 yıl Saruhan sancakbeyliği yaptı. Babasının vefatı üzerine 1595 yılında 29 yaşında tahta geçti.

Eğri fatihi...

Osmanlının dalga dalga gelen fetihleri Avrupa’da endişe oluşturmuştu. Sınırlar neredeyse Baltık Denizi’ne dayanmıştı. Papa’nın çağrısıyla Avrupa devletleri Osmanlıya karşı askerî güçlerini birleştirdiler. Osmanlı kaleleri düşman ordularınca yakılıp yıkılmaya, ahali kılıçtan geçirilmeye başlandı. Sultan Üçüncü Mehmed Han bu cinayetlere son vermek üzere, bizzat ordunun başına geçerek 20 Haziran 1596’da Eğri Seferine çıktı. Kaleyi kuşatarak 12 Ekimde teslim aldı. Şehrin en büyük kilisesi camiye çevrilerek, 18 Ekim günü, Cuma namazını burada kıldı. Ardından Haçova’da (Keresztes), Alman, Avusturya, Çek, Fransız, İspanya, İtalyan, Leh, Macar, Papalık askerlerinden meydana gelen 300 bin kişilik Haçlı ordusuna karşı büyük bir zafer kazanıldı. İstanbul’da bu zaferlerin sevinciyle, üç gün üç gece merasim ve şenlikler yapıldı.

Ayasofya’da baba ve dedesinin yanında

Sultan Üçüncü Mehmed Han çok nazik, halîm selîm ve vakûr bir şahsiyete sahipti. Beş vakit namazını daima cemaatle kılardı. Devrin kaynakları dindarlığını, hazret-i Peygamber'e, eshab-ı kiram ve âlimlere olan hürmetini yazar. Bunların adı bahsedildiği an hürmeten ayağa kalkardı. 1603 yılında kalp krizi geçirerek 38 yaşında vefat etti.

Türbesi, Ayasofya Külliyesi’nin tam güney köşesindedir. Mimar Dalgıç Ahmed Ağa yapısı olan sekizgen plânlı türbenin girişinde üç birimli bir revak ve dışta tek bir kubbe vardır. İçeride ise sekiz sütunun taşıdığı bir iç kubbe bulunur. Mekânı, duvarlarda üç sıra halinde açılmış pencereler aydınlatır. Türbede, Sultan Üçüncü Mehmed Han'!ın sandukasından başka 25 sanduka daha vardır.

Bu yazı, 9 Haziran 2003 tarihli Türkiye Gazetesi’nde, İbrahim Pakkan adıyla yayınlanmıştır.