SULTAN ÜÇÜNCÜ AHMED HAN (21.6.2003 Türkiye)

23. Osmanlı padişahıdır. Sultan IV. Mehmed Han'ın padişah olan ikinci oğlu olup, 1673’te babasının Lehistan Seferi sırasında kışladığı Hacıoğlu Pazarı'nda (Dobriç) doğdu. Annesi Mehpare Emetullah Rabia Gülnuş Valide Sultan'dır. Şehzadeliğinde iyi bir tahsil gördü. Ağabeyi Sultan II. Mustafa Han'ın tahttan indirilmesi üzerine, 22 Ağustos 1703’te 30 yaşında padişah oldu. 

İsveç Kralı Osmanlı’ya sığınıyor…

Sultan III.  Ahmed Han, ilk iş olarak Edirne Olayı’nda isyanı başlatanları ortadan kaldırdı. Karlofça Antlaşması yeni imzalandığı için, devlet barış içinde idi. Bu sırada İsveç Kralı XII. Şarl, Ruslarla yaptığı bir savaşı kaybederek, Osmanlı Devleti’ne sığındı. Bunun üzerine 1711’de çıkan Osmanlı-Rus Harbi’nde Rus Çarı Büyük Petro, Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa kumandasındaki Osmanlı ordusu tarafından kıstırıldı. Rus ordusunu tamamen yok etme imkânı olduğu halde, yeniçerilerin isteksizliği yüzünden ciddî bir taarruz yapılamadı. Çarın talebi üzerine barış yapıldı. 1714’te, Mora üzerine yürüyen Sadrazam İznikli Damad Ali Paşa, Karlofça Antlaşması’yla Venediklilere verilen bütün kaleleri geri aldı. Ancak, durumu kabul etmeyen Almanlara karşı açılan savaşta iki ordu Petervaradin’de karşılaştı. Sadrazam şehit düşünce ordunun maneviyatı bozuldu ve bozgun başladı. Tameşvar ve Belgrad kaybedilerek 1718’de Pasarofça Antlaşması imzalandı.

Lâle Devri: 12 yıllık sulh ve sükûn dönemi

Pasarofça Antlaşması’ndan sonra padişahın damadı Nevşehirli İbrahim Paşa'nın sadarete getirilmesi ile 1730 yılına kadar süren “Lâle Devri” başladı. Bu dönemde, Sultan III. Ahmed Han ülke içinde huzuru sağlamak, devleti her bakımdan en yüksek seviyeye çıkarmak için çalıştı. İstanbul’da ilk matbaa kuruldu. Yalova’da kâğıt, İstanbul’da kumaş ve çini fabrikaları açıldı. İstanbul’da çok sayıda cami, saray, köşk, medrese, çeşme, han, hamam ve kütüphaneler yaptırıldı. Sultanın Topkapı Sarayı’nın Ayasofya tarafındaki kapısı önünde yaptırdığı çeşme, Osmanlı mimarîsinin şahane bir eseridir.

Bu sırada 1730’da, İran’da başa geçen Nadir Şah, bazı önemli eyaletleri geri aldı. Bu durum sadrazamın düşmanlarını harekete geçirdi. Bazı devlet adamları, padişah ve sadrazamın İran seferi için Üsküdar’a geçtikleri bir sırada yeniçerileri ayaklandırarak büyük bir isyan başlattılar. Asiler, sadrazam dahil ileri gelen devlet adamlarının idamını istediler. Sadrazam şehit edildi. Zorbaların isteklerinin bitmeyeceğini anlayan padişah, 1 Ekim 1730’da tahttan çekilerek, yeğeni Sultan I. Mahmud Han'ı kendi eliyle tahta geçirdi. 

Hadice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde…

27 sene hükümdarlık eden Sultan III. Ahmed Han, saltanattan çekildikten sonra 6 sene kadar yaşayarak ilim ve ibâdetle meşgûl oldu. 1736’da 63 yaşında vefât etti. Babaannesi Hadice Turhan Vâlide Sultan'ın Yeni Cami yakınındaki türbesine defnedildi.

Bu yazı, 21 Haziran 2003 tarihli Türkiye Gazetesi’nde, İbrahim Pakkan adıyla yayınlanmıştır.