SULTAN ÜÇÜNCÜ SELİM HAN (26.6.2003 Türkiye)

Osmanlı padişahlarının yirmi sekizincisi olup Sultan Üçüncü Mustafa Han'ın oğludur. 1761’de İstanbul’da doğdu. Annesi Mihrişah Valide Sultan'dır. Küçük yaşta vefat eden amcası Şehzade Seyfeddin’den 34 yıl sonra doğan ilk şehzade olduğu için, doğumunda büyük şenlikler yapıldı. Şehzadeliğinde, en değerli hocaların elinde mükemmel bir eğitim verilerek yetiştirildi. Amcası Sultan Birinci Abdülhamid Han'ın vefatı üzerine 7 Nisan 1789’da, 27 yaşında tahta geçti.

Padişah yeni bir ordu kuruyor...

Padişah olduğunda, Osmanlı-Rus ve Avusturya savaşları devam ediyordu. Sultan özellikle Kırım’daki Rus işgaline çok üzülüyordu. Ne yazık ki ordu bu cephelerde başarılı olamadı. Sonunda Avusturya ile 1791’de Ziştovi, Rusya ile 1792’de Yaş Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmalarla, savaş en az kayıpla bitirilerek büyük malî külfet altına girilmedi. 1789 Fransız İhtilâli’nin etkisiyle, Avrupa devletlerinin kendi ülkelerindeki olaylarla uğraşması, devleti geçici bir barış sürecine soktu. Bunu fırsat bilen Sultan, veliahtlığından beri düşündüğü askerî, idarî, iktisadî, ticarî ve sosyal alanlarda yoğun bir yenilik hareketi başlattı. 1793’te, modern tarzda yeni bir orduyu Nizam-ı Cedit adıyla kurdu. Bu ordu, Mısır’ı işgal eden Napolyon’u Akka önünde ağır bir yenilgiye uğrattı. Arabistan’da çıkan Vehhabî isyanı 1803’te bastırıldı. Rusların sınır tecavüzleri ve İngilizlerin Mısır’a yaptıkları saldırılara, güçlü ve disiplinli yeni ordu tarafından başarıyla karşılık verildi.

Yenilik karşıtı isyancılar kazanıyor...

Ne yazık ki padişahın başlattığı yeniliklere karşı, İngiliz casuslarının da teşviki ile isyanlar başladı. Nizam-ı Cedit aleyhtarlığıyla başlayan hareket, Kabakçı Mustafa’nın liderliğinde büyüdü. Yeniçeri zorbaları, 29 Mayıs 1807’de padişahı tahttan indirerek yerine amcasının oğlu Sultan Dördüncü Mustafa Han'ı geçirdiler. 14 ay Topkapı Sarayı’nda nezaret altında yaşadı. Alemdar Mustafa Paşa, 28 Temmuz 1808’de maiyetiyle sarayı basıp kendisini tekrar tahta geçirmek istediyse de başaramadı. Asiler önce davranıp, Sultanı şehit ettiler. Ertesi gün kalabalık bir cenaze merasimiyle, babası Sultan Üçüncü Mustafa Han'ın Lâleli Camii yanındaki türbesine defnedildi.

Sultan Üçüncü Selim Han, yaratılıştan halim, selim ve çok zeki idi. 18 yıllık saltanatı süresince fazla toprak kaybı olmadı. Üsküdar’da Selimiye Kışlası, Selimiye Camii ve Çiçekçi Camii’ni yaptırdı. Deniz Harp Okulu’nu, Halıcıoğlu’nda Mühendis ve Topçu Okullarını açtırdı. Eyüp Camii’ni; yeniden büyük olarak yaptırdı.

Bu yazı, 26 Haziran 2003 tarihli Türkiye Gazetesi’nde, İbrahim Pakkan adıyla yayınlanmıştır.