SULTAN MEHMED REŞAD HAN (5.7.2003 Türkiye)

Osmanlı padişahlarının otuz beşincisidir. Sultan Abdülmecid Han'ın padişah olan dört oğlundan üçüncüsüdür. 1844’te Çırağan Sarayı’nda doğdu. Annesi Gülcemal Kadınefendi'dir. Çocukluğundan itibaren özel olarak iyi bir tahsil ve terbiye ile büyüdü. Uzun şehzadelik devrinin çoğunu okumakla geçirdi. Ağabeyi Sultan İkinci Abdülhamid Han'ın tahttan indirilmesi üzerine, 27 Nisan 1909’da 65 yaşında padişah oldu.

Felâketler, felâketleri kovalıyor...

Felâketler daha 2. Meşrutiyet ilân edilip yönetim Sultan İkinci Abdülhamid Han'dan İttihatçılara geçer geçmez başlamıştı. 5 Ekim 1908’de, Bulgaristan Osmanlılardan ayrıldı. Aynı gün Avusturya, Bosna-Hersek’i topraklarına kattı. 14 Nisan 1909’da, Adana’da Ermeni ihtilâli oldu. Müslümanların mallarına, canlarına, ırzlarına saldırdılar. Nihayet, İngilizlerin yardımıyla kurulan İttihat ve Terakkî Cemiyeti, padişahı tahttan indirerek yerine kukla bir vaziyette Sultan Mehmed Reşad Han'ı geçirdi. Devlet yönetimine tamamen hâkim olan İttihatçılar, istedikleri kabineyi iş başına getiriyorlar, istemediklerini ise baskı ve tehditle görevden uzaklaştırıyorlardı. Memlekette can, mal ve namus emniyeti kalmamış, herkes ölüm ve hapis korkusu içine düşmüştü.

İttihatçılar ihanet derecesine varan bir gafletle, Sultan İkinci Abdülhamid Han'ın bizzat körüklediği kiliseler ihtilâfını, 1910’da çıkardıkları bir kanunla hallettiler. Böylece Balkan milletleri Osmanlıya karşı kolayca birleşti. 1912’de patlayan Balkan Savaşı’nda, Karadağ, Bulgaristan, Yunanistan ve Sırbistan karşısında bozgun yaşandı. Osmanlı Devleti, Yenipazar, Libya, Girit, Rodos, Oniki Ada, Arnavutluk, Epir ve Trakya’yı kaybetti. Afrika ile ilişiğimiz kesilirken, Avrupa’da çok küçük bir topağımız kaldı. Afrika’da 1 milyon 200 bin, 550 yıllık anayurt Rumeli’de ise 250 bin kilometre karelik yerimiz elden gitti.

İttihatçılar bununla da kalmadılar. 1914’de devleti, padişahın haberi bile olmadan bu defa da dünyanın süper güçlerine karşı Almanya safında Birinci Dünya Savaşı’na soktular. Savaş sonunda koca imparatorluk yağma edildi. Bir milyon kilometre kareden fazla toprak kaybedildi.

Yaşlı padişah vefat ediyor...

Sultan Mehmed Reşad Han, memleketin içinde bulunduğu durumun ıstırabı içinde, 4 Temmuz 1918 Kadir gecesi, 74 yaşında vefat etti. Türbesi Eyüp İskelesi’nin karşısındadır. Mimar Kemaleddin Bey yapısı, sekizgen plânlı, kubbeli, girişine on basamaklı bir merdivenle ulaşılan sanatlı bir yapıdır. Türbede, Sultan Mehmed Reşad Han'ın sandukası ile birlikte 3 adet sanduka vardır.

Bu yazı, 5 Temmuz 2003 tarihli Türkiye Gazetesi’nde, İbrahim Pakkan adıyla yayınlanmıştır.