OSMANLI'YI GENÇ BEYİNLER YÖNETTİ... (24.7.2002 İHA)

- OSMANLI İMPARATORLUĞU, 612 YIL SÜREYLE GENÇ BEYİNLER TARAFINDAN YÖNETİLDİ

- 300 YILI AŞKIN SÜREYLE DÜNYANIN BİRİNCİ DEVLETİNİ YÖNETEN 36 PADİŞAHIN YAŞ ORTALAMASININ 40 OLMASI DİKKAT ÇEKİYOR

 

İBRAHİM PAZAN

İSTANBUL (İHA) - Tarihçiler, 623 yıl hüküm süren ve 300 yılı aşkın bir süreyle dünyanın birinci devleti konumunu koruyan Osmanlı İmparatorluğu'nun, ortalama 40 yaşında beyinlerle yönetildiğine dikkat çektiler.

11 yıl süren Fetret Devri dışında, Osmanlı Devleti'ni 612 yıl süreyle 36 padişah yönetti. Bunlardan üçü ikişer defa tahta geçti. Padişahların tahtta kaldıkları yıllardaki yaşları toplamının 612 rakamına bölünmesi ile ortaya çıkan 40 rakamı, aynı zamanda Osmanlı padişahlarının da yaş ortalaması. Altı asırdan fazla süren bu uzun zaman diliminde, çok genç hatta çocuk yaşta başa geçen birkaç padişahın yanı sıra orta yaşın üzerinde tahta geçenler de oldu. Ancak istatistikçilere göre bu sapmalar, 612 ve 36 rakamlarının büyüklüğü sebebiyle hesabın sıhhatini etkilemiyor.

36 padişahın tahta çıktıklarındaki yaşları ve saltanat süreleri şöyle:

 

Sıra    Adı                                               Tahta Çıktığındaki Yaşı     Saltanat Süresi

1         Sultan Osman Gazi                        41                                      27

2         Sultan Orhan                                  45                                      34

3         Sultan Birinci Murad                        34                                      29

4         Sultan Yıldırım Bayezid                   29                                      13

5         Sultan Çelebi Mehmed                    24                                       8

6         Sultan İkinci Murad                          18                                      23

                                                                42                                      6

7         Fatih Sultan Mehmed                      12                                      1

                                                                19                                      30

8         Sultan İkinci Bayezid                       33                                      31

9         Yavuz Sultan Selim                         42                                       8

10       Kanunî Sultan Süleyman                  25                                      46

11       Sultan İkinci Selim                           42                                      8

12       Sultan Üçüncü Murad                      28                                      20

13       Sultan Üçüncü Mehmed                  30                                      9

14       Sultan Birinci Ahmed                       14                                     14

15       Sultan Birinci Mustafa                     26                                     3 ay

                                                                31                                     1

16       Sultan Genç Osman                        13                                     4

17       Sultan Dördüncü Murad                  11                                      16

18       Sultan İbrahim                                24                                      8

19       Sultan Dördüncü Mehmed               7                                       39

20       Sultan İkinci Süleyman                    46                                     4

21       Sultan İkinci Ahmed                        48                                     4

22       Sultan İkinci Mustafa                       31                                     9

23       Sultan Üçüncü Ahmed                     30                                     27

24       Sultan Birinci Mahmud                    34                                     24

25       Sultan Üçüncü Osman                     56                                     3

26       Sultan Üçüncü Mustafa                   41                                     16

27       Sultan Birinci Abdülhamid               49                                     15

28       Sultan Üçüncü Selim                       27                                     18

29       Sultan Dördüncü Mustafa                28                                     1

30       Sultan İkinci Mahmud                      23                                     31

31       Sultan Abdülmecid                         16                                     22

32       Sultan Abdülaziz                             31                                     15

33       Sultan Beşinci Murad                      36                                     3 ay

34       Sultan İkinci Abdülhamid                 34                                     33

35       Sultan Mehmed Reşad                    64                                     9

36       Sultan Mehmed Vahideddin             57                                     4

 

36 Osmanlı padişahı ile ilgili bazı ilginç istatistiksel bilgiler ise şöyle sıralanıyor:

 

Padişah sayısı: 36

 

Toplam saltanat süresi: 612 yıl (11 yıl süren Fetret Devri ayrı tutulmuştur)

 

Ortalama tahta geçiş yaşı: 32

 

Ortalama tahttan ayrılma yaşı: 47

 

Ortalama saltanat süresi: 17 yıl

 

Tahtta kalınan süredeki ortalama yaş: 40 (612 yılın her birinde tahtta bulunan padişahların yaş ortalamasıdır)

 

En çok yaşayan 3 padişah: Sultan Orhan (79), Sultan İkinci Abdülhamid (75), Sultan Mehmed Reşad (74)

 

En az yaşayan 3 padişah: Sultan Genç Osman (18), Sultan Dördüncü Murad (28), Sultan Birinci Ahmed (28)

 

En uzun süre tahtta kalan 3 padişah: Kanunî Sultan Süleyman (46 yıl), Sultan Dördüncü Mehmed (39 yıl), Sultan Orhan (34 yıl)

 

En kısa süre tahtta kalan 3 padişah: Sultan Beşinci Murad (92 gün), Sultan Birinci Mustafa (ilk saltanatında 96 gün), Sultan Dördüncü Mustafa (1 yıl, 2 ay)

 

En genç yaşta tahta geçen 3 padişah: Sultan Dördüncü Mehmed (7 yaşında, 3 yıl ninesi Mahhpeyker Kösem Valide Sultan, 5 yıl da annesi Hatice Turhan Valide Sultan saltanat naibeliği yapmıştır), Sultan Dördüncü Murad (11 yaşında, 8 yıl annesi Mahpeyker Kösem Valide Sultan saltanat naibeliği yapmıştır), Fatih Sultan Mehmed (ilk saltanatında 12 yaşında)

 

En ileri yaşta tahta geçen 3 padişah: Sultan Mehmed Reşad (64 yaşında), Sultan Mehmed Vahideddin (57 yaşında), Sultan Üçüncü Osman (56 yaşında)

 

Tahta ikişer defa geçenler: Sultan İkinci Murad (1421, 1445), Fatih Sultan Mehmed (1444, 1451), Sultan Birinci Mustafa (1617, 1622)

 

En genç yaşta tahttan ayrılan 3 padişah: Fatih Sultan Mehmed (ilk saltanatında 13 yaşında), Sultan Genç Osman (18 yaşında), Sultan Birinci Mustafa (ilk saltanatında 26 yaşında)

 

En ileri yaşta tahttan ayrılan 3 padişah: Sultan Orhan (79 yaşında), Sultan Mehmed Reşad (74 yaşında), Kanunî Sultan Süleyman (71 yaşında)

 

Tahttan indikten sonra en çok yaşayan 3 padişah: Sultan Beşinci Murad (28 yıl), Sultan Birinci Mustafa (15 yıl), Sultan İkinci Abdülhamid (9 yıl)

 

Tahttan indirildikten sonra öldürülenler: Sultan Genç Osman (1622, 1 gün sonra), Sultan İbrahim (1640, 10 gün sonra), Sultan Üçüncü Selim (1808, 1 yıl, 2 ay sonra), Sultan Dördüncü Mustafa (1808, 3 ay, 19 gün sonra), Sultan Abdülaziz (1876, 5 gün sonra)

 

Tahttan indirildikten sonra İstanbul dışına sürgüne gönderilen: Sultan İkinci Abdülhamid (Selanik, 1909)

 

Tahttan indirildikten sonra yurt dışına sürgüne gönderilen: Sultan Mehmed Vahideddin (Malta, 1922)

 

Yurt dışında ölen: Sultan Mehmed Vahideddin (San Remo/İtalya, 1926)

 

Türbesi Bursa’da olanlar: İlk 6 padişah

 

Türbesi İstanbul’da olanlar: İlk 6 ve son padişah dışındaki 29 padişah

 

Türbesi yurt dışında olan: Sultan Mehmed Vahideddin (Şam/Suriye)

 

İstanbul’daki türbe mekânları: Yeni Cami/Eminönü (6 padişah), Hamidiye Türbesi/Bahçekapı (2 padişah), Ayasofya (5 padişah), Sultanahmet Camii (3 padişah), Sultan Mahmut Türbesi/Çemberlitaş (3 padişah), Bayezid Camii (1 padişah), Laleli Camii (2 padişah), Süleymaniye Camii (3 padişlah), Yavuzselim Camii (2 padişah), Fatih Camii (1 padişah), Eyüpsultan Camii (1 padişah)

 

Esirken ölen: Sultan Yıldırım Bayezid (1403, 7 ay, 11 gün esir kalmıştır)

 

Savaş alanında veya seferde ölenler: Sultan Birinci Murad (1389), Fatih Sultan Mehmed (1481), Yavuz Sultan Selim (1520), Kanunî Sultan Süleyman (1566)

 

Seferde bizzat en fazla bulunan: Kanunî Sultan Süleyman (10 yıl, 3 ay)

 

Aynı zamanda halife unvanını taşıyanlar: Son 28 padişah

 

Bir oğlu tahta geçenler: 13 padişah (ilk 12 padişah ve Sultan Üçüncü Mustafa)

 

İki oğlu tahta geçenler: 6 padişah (Sultan Üçüncü Mehmed, Sultan Dördüncü Mehmed, Sultan İkinci Mustafa, Sultan Üçüncü Ahmed, Sultan Birinci Abdülhamid, Sultan İkinci Mahmud)

 

İkiden fazla oğlu tahta geçenler: 3 padişah, Sultan Birinci Ahmed (3 oğlu), Sultan İbrahim (3 oğlu), Sultan Abdülmecid (4 oğlu)

 

Oğlu tahta geçmeyenler: 14 padişah (Sultan Birinci Mustafa, Sultan Genç Osman, Sultan Dördüncü Murad, Sultan İkinci Süleyman, Sultan İkinci Ahmed, Sultan Birinci Mahmud, Sultan Üçüncü Osman, Sultan Üçüncü Selim, Sultan Dördüncü Mustafa ve son 5 padişah)

 

Öz kardeş olanlar: Sultan Dördüncü Murad ve Sultan İbrahim (Sultan Birinci Ahmed ile Mahpeyker Kösem Valide Sultan’ın oğullarıdır), Sultan İkinci Mustafa ve Sultan Üçüncü Ahmed (Sultan Dördüncü Mehmed ile Gülnuş Emetullah Valide Sultan’ın oğullarıdır)

 

Saltanatı sırasında veliahtsız dönem bulunanlar: Sultan İbrahim (Tahta çıkışından, oğlu Sultan Dördüncü Mehmed’in doğumuna kadar 1 yıl, 11 ay), Sultan İkinci Mahmud (Ağabeyi, eski padişah Sultan Dördüncü Mustafa’nın öldürülmesinden, oğlu Şehzade Murad Efendi’nin doğumuna kadar 3 yıl, 1 ay; oğulları Şehzade Murad ve Şehzade Bayezid Efendilerin bebekken art arda ölmeleri üzerine, üçüncü oğlu Şehzade Abdülhamid Efendi doğuncaya kadar 4 ay)

 

ABD kurulduğunda tahtta olan: 28’inci padişah Sultan Üçüncü Selim ve 1’inci ABD başkanı George Washington, Osmanlı Devleti’nin 491’inci yılına rastlayan Nisan 1789’da başa geçmişlerdir.

 

Ülke dışına resmî ziyaret yapan: Sultan Abdülaziz 1867’de Paris, Londra, Brüksel, Koblenz, Viyana ve Budapeşte’yi ziyaret ederek bu ülkelerin hükümdarlarıyla görüşmüştür.

 

 

24.07.2002

Bu yazı, 24 Temmuz 2002 tarihinde İhlas Haber Ajansı bülteninde yayınlanmıştır.