1325 (1907) YILI DEVLET SALNAMESİ (12.8.2004)

Osmanlıdan kalan belgeler arasında devlet salnâmeleri önemli yer tutar. Devlet salnâmeleri, devletin yukarıdan aşağıya bütün yönetim birimlerini, merkezden atanan devlet memurlarını ya da yerel yöneticileri, bir takım istatistiksel bilgileri veren kitaplardır. Bunların ilki 1847'de (hicri 1263) çıkmış, 1918'e (hicri 1336) kadar 64 hicri ve 4 adet de mali yıl için olmak üzere toplam 68 adet devlet salnâmesi yayımlanmıştır.

Sultan İkinci Abdülhamid Hanın 31. saltanat yılına tesadüf eden 1907'de basılmış "1325 Sene-i Hicriyyesine Mahsus Salnâme-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye - Altmış Üçüncü Sene" isimli 1104 sayfalık kitabın 27 ilâ 36. sayfaları arasında, daha önceki 33 padişahın doğum ve tahta çıkış tarihleri, ömür ve saltanat süreleri ile kabir mekanları verilmiştir. Metin şöyle başlamaktadır:

"Selatin-i ızam-ı şevket-ittisam-ı Osmaniyye hazeratının tarih-i viladet ve cülus-u hümayun ve müddet-i ömür ve saltanatlarıyla merakid-i müteberrikeleri"

Yani, "Ulu ve şevketli Osmanlı sultanlarının, doğum ve tahta geçiş tarihleri, ömür ve saltanat süreleri ile mübarek kabirleri"

Bu bölümün son sayfasında Sultan V. Murad Han için yazılanlar ise şöyledir:

"Sultan Murad Han-ı Hamis Hazretleri

Gazi Abdülmecid Han hazretlerinin mahdumlarındandır. 1256 senesi Recebinin 25. günü tevellüd etmiş ve üç ay üç gün saltanatta bulunup mübtela oldukları illetten dolayı 1322 senesi Cemaziyelahire'sinin 17. Pazartesi günü irtihalleri vukuuyla Yeni Cami-i şerif kurbunda valide-i muhteremeleri türbesine defnolunmuşlardır."

Yani, "Sultan V. Murad Han Hazretleri

Gazi Abdülmecid Han hazretlerinin oğullarındandır. 25 Receb 1256 günü doğmuş ve üç ay üç gün saltanatta bulunup yakalandıkları hastalık sebebiyle 17 Cemaziyelahir 1322 Pazartesi günü vefat etmeleri üzerine, muhterem annelerinin Yeni Cami-i şerifi yakınındaki türbesine defnedilmiştir."

Bir önceki padişah ve annesi hakkındaki nazik ifadelere dikkatinizi çekerim. Söz konusu salnamedeki bu iki sayfanın birer suretini eke koyuyorum.

Bu yazı, 12 Ağustos 2004 tarihinde http://groups.yahoo.com/group/OSMANLILAR adresindeki OSMANLILAR mesajlaşma grubunda yayınlanmıştır.