SULTAN İKİNCİ ABDÜLHAMİD HAN’IN TORUNLARI (20.2.2018 Yeni Çağrı)
10 Şubat 2018 günü, Sultan İkinci Abdülhamid Han’ın yüzüncü vefat yıl dönümüydü. Bu münasebetle İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. tarafından bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Sultan’ın İstanbul’da ve Mersin’de yaşayan 26 torununun yanı sıra Fransa, İngiltere, Almanya, Lübnan, Suudi Arabistan, Avusturya ve Meksika'da yaşayan 24 torunu ile bazılarının eşleri gelerek etkinliklere katıldılar. Torunlar, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere TBMM Başkanı İsmail Kahraman, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İstanbul Valisi Vasip Şahin ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Mevlüt Uysal ile çeşitli etkinliklerde bir araya geldiler. Osmanlı Arşivi’ndeki “II. Abdülhamid Han Dersaadeti” konferansını takip ettiler. Beylerbeyi Sarayı’nı ziyaret ederek dedelerinin vefat ettiği odada duygulu anlar yaşadılar. 10 Şubat sabahı Sultanahmet Camii’ndeki mevlitten sonra Sultan Hamid’in cenazesinin taşındığı Divanyolu’nda yürüdüler. Kabrinin bulunduğu Çemberlitaş’taki Türbe’de yapılan duaya iştirak ettiler.
11’İ ŞEHZADE, 6’SI SULTAN OLMAK ÜZERE 116 TORUN
Sultan İkinci Abdülhamid Han’ın erişkin yaşa ulaşan 7 oğlu ve 6 kızı vardı. Hepsi de eşleri ve çocukları ile birlikte 1924 sürgününde vatandan çıkarılmışlardır. Bunlardan Ahmed Nuri Efendi, Ahmed Nureddin Efendi ve Mehmed Âbid Efendi ile Naile Sultan’ın çocuğu olmamıştır. Mehmed Burhaneddin Efendi ile Şadiye ve Refi’a Sultan’ın çocukları ise ya evlenmeden veya çocuksuz vefat etmişlerdir. Sultan’ın diğer 3 oğlu ve 3 kızının nesilleri devam etmektedir.
Şu anda, şehzade oğlu olan 25 şehzade, şehzade kızı olan 13 sultan, yaşayan veya vefat etmiş sultanların çocukları olan 21 sultanzade ve 14 hanımsultan hayattadır. Bu 73 kişi, dünyadaki bütün baba soylu hanedanlarda olduğu gibi ailenin asli unsurlarıdır. Bunlardan 29 tanesi Sultan Hamid soyundandır.
Ailenin bunlar dışında hayatta olan diğer mensuplarının tamamı, yaşayan veya vefat etmiş sultanzade ve hanımsultanların çocukları ve torunlarıdır. Tespit edebildiğim kadarıyla Sultan Abdülmecid ve Abdülaziz Han’ın kanını taşıyan ve hâlen hayatta olan toplam kişi sayısı 310’dur. Bunlardan 116 tanesi Sultan Hamid soyundandır.
ŞEHZADE MEHMED SELİM EFENDİ
Sultan İkinci Abdülhamid Han’ın en büyük oğludur. 1870 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. 1937’de Beyrut yakınlarındaki Cünye’de vefat ederek Şam’da, Sultan Selim Camii haziresindeki kabristana defnedildi.
Selim Efendi’nin nesli, oğlundan ve kızından devam etmektedir. Oğlu Mehmed Abdülkerim Efendi Galatasaray mezunu olup 18 yaşında bir Harbiye talebesi iken babasıyla birlikte yurt dışına çıktı. 1935’te New York’ta bir otel odasında, 29 yaşındayken tabancayla şehit edildi. Kabri oradadır. Abdülkerim Efendi’nin oğullarından Hanedan Reisi Dündar Efendi Şam’da, diğer oğlu Hanedan İkinci Reisi Harun Efendi, iki oğlu, bir kızı, dokuz torun ve iki torun çocuğuyla İstanbul’da yaşıyor. Oğlu Orhan Efendi, bunun çocukları Yavuz Selim Efendi, Nilhan, Nilüfer, Berna ve Asyahan Sultan; diğer oğlu Abdülhamid Kayıhan Efendi, bunun oğulları Muhammed Harun ve Muhammed Abdülaziz Efendi; kızı Nurhan Sultan’dır.
Selim Efendi’nin kızı Emine Nemika Sultan, 36 yaşında iken zevci ve üç çocuğu ile yurt dışına çıktı. Dördüncü çocuğu Paris’te doğmuştur. Kadınlar için olan 28 senelik sürgünün sonuna kadar sağ kalabilen şanslı sultanlardan olup sonunda vatanına dönmüş ve 1969’da vefat ederek Yahya Efendi Kabristanı’na defnedilmiştir. Sultanın iki oğlu ve iki kızının hepsi vefat etmiştir. Bunlardan üçünün nesli devam ediyor.
Nemika Sultan’ın kızlarından Fatma Fethiye Hanımsultan’ın bir oğlu ve iki kızı hayattadır. Bunlardan Selma Hanımefendi’nin üç oğlu ve bir kızı ile on torunu ve beş torun çocuğu vardır. Kızı vefat etmiştir. Çocuklarından Besim, torunlarından Rebi, Şirin ve Nur ile torun çocuklarından Lin, Kamer ve Dina anma etkinliklerine Lübnan’dan geldiler.
Fethiye Hanımsultan’nın diğer kızı Emel Hanımefendi’nin iki oğlu ve bir kızı ve iki torunu vardır. Çocukları Rima, Rafet ve Rani ile torunları Mehmed Ali ve Cad anma etkinliklerine Lübnan’dan gelerek katıldılar. Fethiye Hanımsultan’nın tek oğlu Cemil Adra ve kızı Lara Fransa’dan geldiler.
Nemika Sultan’ın oğullarından İbrahim Edhem Beyefendi’nin Mehmed Selim isminde bir oğlu ve Leyla isminde bir kızı vardır. Mehmed Selim Bey 2009’de vefat etti. İznik’te yaşayan eşi Azize Hanım etkinliklere katıldı. Leyla Hanım ve kızı Annabelle Suudi Arabistan’dan, oğlu İbrahim İngiltere’den geldiler. Nemika Sultan’ın diğer oğlu Kazım Kenan Beyefendi’nin üç oğlu ve dört torunu vardır.
ŞEHZADE MEHMED ABDÜLKADİR EFENDİ
1878 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. 1944 yılında bir hava hücumu sırasında Sofya’da sığınakta vefat etti. Kabri oradadır. Abdülkadir Efendi’nin nesli, 3 oğlu ve bir kızından devam ediyor. Oğulları kendisi ile birlikte sürgüne gitmiş kızı Budapeşte’de doğmuştur. Hepsi vefat etmiştir.
Abdülkadir Efendi’nin oğullarından Mehmed Orhan Efendi’nin tek çocuğu Fatma Necla Sultan vefat etmiş olup bunun iki oğlu Mehmed Erol ve Osman Cem hayattadır.
Abdülkadir Efendi’nin diğer oğlu Necib Ertuğrul Efendi’nin bir oğlu ve bir kızı hayattadır. Oğlu Selim Efendi’nin Osman ve Abdülhamid Efendi adında iki oğlu vardır. Hayatlarını Avusturya’da sürdürüyorlar. Kızı Leyla Sultan’ın Aliye isimli bir kızı ve bundan iki torunu vardır. Leyla Sultan ve eşi Avusturya’dan gelerek etkinliklere katıldılar.
Abdülkadir Efendi’nin küçük oğlu Alâeddin Efendi’nin 2009’da vefat eden tek kızı Iskra Sultan’dan bir torunu ve bunun oğlu Almanya’dadır.
Abdülkadir Efendi’nin 2014’te vefat eden kızı Safvet Neslişah Sultan’ın iki oğlu Salih ve Ömer ile iki kız torunu İstanbul’da yaşıyor.
ŞEHZADE ABDÜRRAHİM HAYRİ EFENDİ
1894’te Yıldız Sarayı’nda doğdu. Sürgün acılarına, yoksulluk ve hastalığa dayanamayarak 1952 yılında Paris’te bir otel odasında uyku ilacı içerek intihar etti. Kabri oradadır. Tek çocuğu Mihrişah Selçuk Sultan 4 yaşında iken babası ile sürgüne gitti. 1980’de vefat eden Selçuk Sultan’ın Mısır’da yaşayan Hatice Türkan isimli bir kızı ve Meksika’da yaşayan İbrahim Turan isimli bir oğlu ile bunlardan dört torunu ve beş torun çocuğu vardır.
ZEKİYE SULTAN
Sultan İkinci Abdülhamid Han’ın en büyük kızı olup 1872’de Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. Gazi Osman Paşa’nın büyük oğlu Ali Nureddin Paşa ile evlendi. Sürgün bitmeden 1950’de Fransa’da vefat etti. Kabri Pau şehrindedir. Sürgüne beraber gittikleri kızı Fatma Aliye Hanımsultan ve torunu Salih Zeki Yeğen Bey’den nesli devam etmektedir. Fatma Aliye Hanımsultan 1972’de, Salih Zeki Bey 1994’de vefat etmiş, Yahya Efendi Kabristanı’na defnedilmişlerdir. Salih Zeki Bey’in kızı Fatma Yasemin ve oğlu Muhsin Osman İstanbul’da yaşıyor.
FATMA NAİME SULTAN
1876’da Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. Gazi Osman Paşa’nın ikinci oğlu Mehmed Kemaleddin Paşa ile evlendi. Sürgün bitmeden 1945’te Arnavutluk’ta vefat etti. Kabri Tiran’dadır. Sürgüne birlikte çıktıkları oğlu Mehmed Cahid Beyefendi ve kızı Adile Hanımsultan’dan vefat ettiler.
Cahid Beyefendi’nin tek oğlu Bülend Bey geçen sene Paris’te vefat etti ve Fatih Camii haziresinde dedesi Gazi Osman Paşa’nın türbesi civarına defnedildi. Fransa’da yaşayan eşi ile oğlu Cengiz ve torunu Selim Bey İstanbul’a geldiler.
Adile Hanımsultan’ın 2005’te vefat eden oğlu Kubilay El Bekri’nin bir oğlu ve bir kızı ile bunlardan altı torunu Mısır’da yaşıyor. Adile Hanımsultan’ın kızı Ayten Hanım’ın bir oğlu, bir kızı ve altı torunu var. Diğer kızı Şermin Hanım’dır.
AYŞE HAMİDE SULTAN
1886’da Yıldız Sarayı’nda doğdu. Sürgün kadınlar için 1952’de bitince İstanbul’a döndü. 1960’ta vefat ederek Yahya Efendi Kabristanı’na defnedildi. Vefat etmiş bulunan üç oğlunun ikisinden nesli devam ediyor.
Ayşe Sultan’ın oğulları Mehmed Ömer Nami Beyefendi’nin tek kızı Ayşe Rebia Hanım ve Osman Nami Beyefendi’nin beş kızının hepsi hayattadır. Bunlardan Mediha Şükriye Hanım Meksika’dan, Fethiye Nimet ve Gülnur Hanım Fransa’dan gelerek anma etkinliklerine katıldılar. Gülnur Hanım’ın üç çocuğu var. Diğer kızlarından Ayşe Adile Hanım Mersin’de yaşıyor ve iki çocuğu var. Ayten Hanım ise kızı Roksan ve torunu ile İstanbul’da yaşıyor. Mediha Hanım’ın Ayşe isminde bir kızı ve bir torunu var. Ayşe Hanım Almanya’dan gelerek etkinliklere katıldı.
Bu makale, 20 Şubat 2018 tarihli Yeni Çağrı Gazetesi'nde yayınlanmıştır.