BİR MUALLİMENİN GÖZÜNDEN SULTAN REŞAD SARAYI
Osmanlı sarayındaki hayatın ayrıntılarını aktaran çok az hatıra kitabı yayınlanmıştır. Sayıları üçü beşi geçmez. İşte bunlardan biri Safiye Ünüvar’ın 1964’te basılan Saray Hatıralarım kitabıdır. Kendisi, Dârülmuallimât’tan (Kız Öğretmen Okulu) yeni mezun bir genç kız olarak 1915’te saraya girmiş, devrin padişahı Sultan Mehmed Reşad Han’ın torunları olan şehzade ve sultanlara öğretmen tayin edilmiştir.
“Padişah Anneleri” kitabının yazarı Araştırmacı-Yazar Dr. İbrahim Pazan, bu kıymetli hatıratı yayına hazırlarken eserde anlatılan olaylar ve adı geçen kişilerle ilgili açıklamaları ve resimleri de ilave etti. Esere neredeyse kendi hacmi kadar ayrı bir bölüm eklendi. Böylece okuyucunun, her zaman merak konusu olan Osmanlı sarayı ve saray hayatı ile ilgili doğru bilgileri elde etmesi amaçlandı.
Atıf ve alıntı yapan yayınlar:
Ahmet ŞİMŞİRGİL, Osmanlı Tarihi - Kayı XI - Elveda, İstanbul 2019, s. 165.
Hasan ÜNLÜ, Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi (1857-1916), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019, s. 21.
Zeynep ALANOĞLU, Meşrutî Sistemde Bir Padişah Portresi: Sultan Mehmed Reşad (1909-1918), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019, s. 38.
Ömer ARSLAN, Çanakkale Fedakârı Bigalı Mehmet Çavuş, Ankara 2021.
Suraiya FAROQHI, Women in the Ottoman Empire - A Social and Political History, Londra 2023.
Erhan BEKTAŞ, “Sultan V. Mehmed Reşad”, Çanakkale Savaşları Ansiklopedisi, ed. Murat Karataş, Çanakkale Savaşları Enstitüsü, İstanbul 2023
CEVÂHİRU’L-MENÂKIB - SOKOLLU MUSTAFA PAŞA'NIN HAYATI
Osmanlı Devleti’nin zirve dönemine şahitlik etmiş ve uzun süre devlet hizmetinde mühim vazifeler ifa etmiş bulunan Sokollu ailesinin önde gelen bir ferdi, meşhur Sokollu Mehmed Paşa’nın amcazâdesi olan Mustafa Paşa’dır. Nahîfî Mehmed Efendi tarafından kaleme alınan Cevâhiru’l-Menâkıb adlı monografik eser, gerek askerlikteki mahareti gerekse adaleti ve hayır eserleriyle Osmanlı’nın Bosna-Hersek, Romanya, Hırvatistan ve Macaristan’daki hâkimiyetinin pekişmesine vesile olan devlet adamlarından Sokollu Mustafa Paşa’nın devşirilerek devlet hizmetine alınması ile başlamakta, onun bürokrasideki yükselişi ve söz konusu coğrafyalardaki icraatı hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir.
XVI. yüzyıl süslü nesrinin kıymetli bir örneği olan ve bol miktarda Arapça ve Farsça manzume de ihtiva eden eserin tenkitli metni, Dr. İbrahim Pazan tarafından Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Şer'iye, No. 1031’de kayıtlı nüsha esas alınmak suretiyle neşre hazırlanmıştır.
Atıf ve alıntı yapan yayınlar:
(Esere kaynaklık yapan 2013 tarihli doktora tezim "Nahîfî'nin Cevâhirü'l-Menâkıb'ı (Gencîne-i Ahlâk) (Tahlil ve Metin)"e yapılan atıflar dâhil)
Meryem KAÇAN ERDOĞAN, "Budin Beylerbeyi Sokullu Mustafa Paşa'nın Macaristan'daki Hayratı", Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Yıl: 18, Sayı: 35, İstanbul 2016, s. 67-116.
Fatma KAYTAZ, "15-16. Yüzyılda Bosna Sancakbeyleri", Dünden Bugüne Bosna-Hersek ve Aliya İzzetbegoviç Uluslararası Sempozyum Bildirileri (İstanbul 10-11 Mayıs 2018), İstanbul 2018, s. 61-76.
Alaattin AKÖZ, Ahmet Kerim DEMİREĞEN, "Osmanlı Tarih Yazımı Patronaj ve Hizip", Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, Sayı: 11, Konya 2019, s. 129-152.
Ahmet ÖNAL, Kanunî'nin Son Seferi (Sigetvar 1566), İstanbul 2019, s. 104, 136, 250, 255, 258, 324.
Fatih BAYRAM, "Feridun Ahmed Bey’in Nüzhet-i Esrar’ında Budin Beylerbeyi Sokollu Mustafa Paşa", Avrasya Etüdleri, Sayı: 56, Ankara 2019, s. 203-219.
Özgür KOLÇAK, "Sınır Diplomasisinden Saltanat Elçiliğine: Bir 16. Yüzyıl Diplomasi Hikâyesi Yahut Marcus Scherer/Hidayet'in Esrarlı Sergüzeşti", Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 39, Sayı: 67, Ankara 2020, s. 139-214.
Bosnalı İntizâmî, Tuhfetü'l-İhvân-XVI. Yüzyıldan Bir Kâtibin Sergüzeşti, haz. Cihan Okuyucu-Sadık Yazar, Türkiye Yazma Eserler Kurumu, İstanbul 2020, s. 103.
Mehmet Yunus YAZICI, Belgradlı Mehmed Hâkî'nin Şakâ'ik Tercümeleri, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kırıkkale 2020, s. 224.
Cumhur BEKAR, "The Rise of the Köprülü Houshold: The Transformation of Patronage in the Ottoman Empire in the Seventeeth Century", Turkish Historical Review, 11(2-3), Leiden 2020, s. 229-256.
Hatice ORUÇ, Adnan KADRİĆ, "Prilog Proučavanju Vjerskog, Kulturalnog i Intelektualnog Identiteta Velikog Vezira Mehmed-Paše Sokolovića: Kulturološki Aspekt Jedne Sokolovićeve Vakufname o Knjigama", Prilozi za Orijentalnu Filologiju (Revue de Philologie Orientale), 69(2020), s. 327-374.
Abdülkadir ÖZCAN, Osmanlı'da Tarih Yazımı ve Kaynak Türleri, İstanbul 2020, s. 75.
Mehmet Emin YILMAZ, "Budapeşte'deki Gül Baba Türbesi'nin Onarımları (1884-1915)", Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı:99, Ankara 2021, s. 11-32.
Abdullah ZARARSIZ, "Osmanlı Kroniklerinde Sokollu Mehmed Paşa ve Sokoloviç Ailesi", Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, Cilt: XI, Sayı: 1, Antalya 2021, s. 321-354.
Mehmet Emin YILMAZ, "Sokollu Mustafa Paşa'nın Budin'deki Câmileri ve Mescitleri", IX. Uluslararası Türkoloji Kongresi, Türk Kültür ve Medeniyetinin Sürekliliği, 20-22 Ekim 2021, Türkistan, Bildiri Kitabı, s. 743-761.
Mehmet Emin YILMAZ, Ekrem Hakkı Ayverdi Usûlüyle Türk Mimârî Eserlerinin Yeniden Tespiti, Slovakya - Macaristan, İstanbul 2021, s. 14.
Tarih 10 Kavram Öğretimi Kitabı, ed. Mustafa Albaş - Cabir Caymaz, Milli Eğitim Bakanlığı, 2021, s. 135.
Selahattin ÖKSÜZ, Sokullu Mehmet Paşa'nın Bani Kimliği ve İnşa Ettirdiği Üç Menzil Külliyesi: Lüleburgaz, Havsa, Payas, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana 2022, s. 4, 20, 21 ve 24.
Burak KARAKUŞ, Budin Beylerbeyi Sokollu Mustafa Paşa'nın Yükselişi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2022.
Uğur ÖZTÜRK, III. Murad Dönemi Yazılı Kültürü, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana 2022, s. 261 ve 329.
Güneş IŞIKSEL, "«Was gschehen ist, ist schon gschehen» Autour de la mission diplomatique de Hidâyet à Vienne", Déchiffrer le passé d'un empire: Hommage à Nicolas Vatin et aux humanités ottomanes, ed. Elisabetta Borromeo, Frédéric Hitzel, Benjamin Lellouch, Leuven 2022, s. 543-558.
Nedim ZAHIROVIĆ, "Review of: NAHĪFĪ MEHMED EFENDİ, CEVĀHİRU’L-MENĀKIB: SOKOLLU MUSTAFA PAŞA’NIN HAYATI (İNCELEME – TENKİTLİ METİN)", Anali Gazi Husrev-begove biblioteke, c. 29, sy. 43, Saraybosna 2022, s. 349-351.
Mišević, Marijana. 2022. Writing Slavic in the Arabic Script: Literacy and Multilingualism in the Early Modern Ottoman Empire. Doctoral dissertation, Harvard University Graduate School of Arts and Sciences, p. 291.
Muhsin MACİT, "Osmanlı Şiir Dilinin Gelişiminde Devşirme Etkisi", Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 30, İstanbul 2023, s. 384-404.